اطفال از چه سنی شروع به دندان‌درآوردن می‌کنند؟

معمولاً تکامل دندان‌های شیری از دوران جنینی شروع می‌شود. طبق شواهد تکامل دندان‌های شیری از هفته ۶ زندگی جنین (رویان) دیده می‌شود. در هنگام تولد نوزاد دارای ۲۰ دندان شیری می‌باشد که ۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ عدد در فک پایین در استخوان فک و در زیر لثه نهفته می‌باشند.

 رویش دندان‌های شیری چگونه است؟

در اغلب موارد، رویش دندان شیری برای اکثر کودکان بین ۴ تا ۷ ماهگی اتفاق می‌افتد. باید دانست که زمان رویش برای همه کودکان یکسان نیست یعنی ممکن است برای بعضی از کودکان زودتر از ۴ ماهگی و برای برخی کودکان بعد از یک‌سالگی رخ ‌دهد و  این امر کاملاً طبیعی می‌باشد.

اولین رویش دندان شیری برای دندان شیری دندان پیشین میانی در فک پایین انجام می‌شود و تا پایان ۳ سالگی دندان‌های شیری کامل می‌شود. در این سن کودک دارای ۲۰ دندان شیری در دهان  می‌باشد.

ترتیب رویش دندان‌های شیری

1. رویش دو دندان پیشین میانی فک پایین که اغلب بین ۶ تا ۱۰ ماهگی اتفاق می‌افتد.
2. رویش دو دندان پیشین میانی فک بالا که در بیشتر مواقع در طی ۸ تا ۱۳ ماهگی می‌رویند. این‌طور به نظر می‌رسد که دندان‌های فک پایین تمایل بیشتری به رویش سریع‌تر نسبت به دندان‌های فک بالا دارند.
3. در مرحله بعد دندان‌های پیشین کناری فک بالا و پایین در حدود سنی ۸ تا ۱۶ ماهگی می‌رویند.
4. دندان‌های آسیاب اول شیری در فک پایین و بالا در سنین ۱۳ تا ۱۹ ماهگی می‌رویند.
5. دندان‌های نیش شیری در فک بالا و پایین در سنین بین ۱۶ تا ۲۳ ماهگی رویش می‌یابند.
6. سرانجام دندان‌های آسیاب دوم شیری در فاصله بین ۲۵ تا ۳۳ ماهگی رویش پیدا می‌کنند.

نشانه‌های دندان‌درآوردن در اطفال

کودکان در زمان رویش دندان با علائم متفاوتی والدین خود را مطلع می‌سازند. در بعضی از کودکان طفل بدون درد و ناراحتی دندان درمی‌آورد اما برخی از کودکان با درد و ناراحتی مواجه می‌شوند.

وقتی دندان وارد لثه می‌شود و می‌خواهد بیرون بزند، موضع دچار قرمزی و التهاب می‌شود، گاهی ممکن است دانه‌ای مانند تاول آبدار در آن قسمت رشد کند. بعضی از دندان‌ها در زمان رویش بسیار حساس‌تر می‌باشند و اولین دندان‌ها بیش از دیگر دندان‌ها حساس می‌باشند.

برخی مواقع دندان‌های آسیاب بیشتر از بقیه دندان‌ها کودک را در زمان رویش اذیت کنند زیرا سطح مقطع آن‌ها بیشتر است و به‌خوبی نمی‌توانند مانند دندان‌های نیش روی لثه را بشکافند.

اغلب مواقع در زمان رویش دندان در کودکان و اطفال نوپا نشانه‌ها و علائم زیر بروز می‌کند.

1. در طول روز بی‌قرار هستند.
2. تمایل بیشتری به مکیدن انگشت دارند.
3. لثه‌های خود را می‌مالند.
4. میزان بزاق و خارج شدن آب از دهان آن‌ها بسیار می‌باشد.
5. ممکن است دچار بی‌اشتهایی شوند.

رویش دندان یک مرحله کاملاً فیزیولوژیک و طبیعی می‌باشد که مشاهده هر نوع تب یا اختلالات سیستمیک در آن قابل توجیه نمی‌باشد. درصورتی‌که کودک دچار تب شدید، آبریزش بینی و اسهال باشد و این علائم بیش‌تر از یک روز به طول انجامید به خیال این‌که نشانه دندان‌درآوردن است، سهل‌انگاری نکنید و حتماً به پزشک مراجعه کنید.

 چگونه دردهای ناشی از رویش دندان را تسکین دهیم؟

• برای کاهش درد و ناراحتی نوزاد می‌توان از کمپرس آب سرد استفاده کنیم برای این کار از یک‌تکه پارچه تمیز و خیس که برای مدتی در یخچال قرار داده‌اید، استفاده کنید و با آن روی لثه کودک بمالید اگر کودک قادر به جویدن باشد، می‌توانید بخواهید آن را بجود. به‌این‌ترتیب درد و ناراحتی تسکین می‌یابد.
• خوردن غذاهای سرد مثل ماست می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
• اگر درد ادامه‌دار شد، می‌توانید به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید تا به‌وسیله داروهای مسکن این درد کاهش پیدا کند.
• به خاطر داشت باشید بدون مشورت با دندانپزشک هرگز از ژل‌ها یا مسکن‌های موضعی استفاده ننمایید.

آکادمی دندانپزشکی آمریکا و اداره غذا و دارو و اغلب متخصصان هشدار می‌دهند که مصرف برخی از ژل‌ها دارای نوعی بنزوکائین می‌باشند که ممکن است با عوارض خاصی نظیر متهموگلوبینمی همراه باشند که یک بیماری نادر و خطرناک می‌باشد و میزان اکسیژن خون کودک را به‌شدت پایین می‌آورد.

• می‌توانید با تجویز پزشک از استامینوفن برای کاهش درد و التهاب استفاده کنید.
• والدین می‌توانند دست‌های خود را به‌دقت بشویند و به‌آرامی بر روی لثه‌ها ماساژ دهند این فشار می‌تواند احساس خوبی برای طفل داشته باشد و به کم شدن درد نیز کمک کند.

 نحوه مسواک زدن برای نوزاد

زمانی که دندان نوزاد در حال رویش است باید آن را تمیز نگه‌دارید و با مشاهده مرواریدهای کوچک و سفید در طول روز به‌وسیله مسواک و مقدار خیلی کم خمیردندان‌ها را تمیز کنید. در ابتدا با دندانپزشک مشورت داشته باشید تا توصیه‌های لازم را بدهد و مشخص شود که آیا استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید برای طفل مناسب است یا خیر.

وقتی سن کودک به ۲ سالگی رسید می‌توانید میزان خمیردندان را به میزان یک نخود افزایش دهید.

وقتی تعداد دندان‌ها زیاد شد و نتوانستید به همه نقاط دندان‌ها دسترسی داشته باشید، می‌توانید از نخ دندان مخصوص کودکان استفاده کنید.

چکاب ۶ ماهگی نوزاد زمان خوبی است که از دندانپزشک بخواهید تا نیاز به مکمل فلوراید را با توجه به سن و تعداد دندان‌های رشد یافته برای کودک تجویز کند (باید دانست که قطره‌های مکمل فلوراید مانع پوسیدگی دندان می‌شوند و تنها زمانی مفید هستند که آب مصرفی شما فاقد فلوراید باشد) و همچنین دندان‌های کودک را مورد معاینه قرار دهد.