نکاتی که در مورد دندان عقل باید بدانیم
دندان عقل در سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی می‌روید معمولاً هر فرد دارای ۴ دندان عقل می‌باشد. بر اساس نظر دندانپزشکان این دندان‌ها به دندان آسیای سوم یا مولر شهرت دارند.
دندان عقل پس از رشد کامل فک شروع به رشد می‌کند و با توجه به این‌که فک دیگر رشد نمی‌کند، ممکن است فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود نداشته باشد و به همین علت ممکن است این دندان‌ها کج رویش پیدا کنند.
در برخی مواقع امکان دارد دندان عقل در داخل فک به‌طور نهفته باقی بماند یا بخشی از تاج دندان ظاهر شود که به آن عقل نیمه نهفته می‌گویند. دندان‌های نهفته می‌توانند از عوامل پوسیدگی دندان‌های مجاور باشند.
چه موقع باید به فکر خارج کردن دندان عقل باشیم
دندان عقل نقش مهمی در جویدن غذا ندارد و امکان دارد، توسط دندانپزشک از فک خارج شوند که هیچ مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند. البته باید زمانی اقدام به خارج کردن دندان عقل نمود که فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود نداشته باشد و یا نبود آن اهمیت چندانی نداشته باشد.
با توجه به موقعیت مکانی دندان عقل و عدم دسترسی مناسب مسواک و نخ دندان، کاملاً مستعد پوسیدگی می‌باشد.
بنابراین هرگاه فضا برای رشد دندان عقل کافی نباشد منجر به کج شدن، یا رشد نامناسب این دندان‌ها شود. وقتی دندان عقل در جای مناسب نروید یا دندان روبروی خود را نداشته باشد، توسط جراح و متخصص دندانپزشک باید از لثه خارج شوند.
باید دانست که دندان عقل را در سنین ۲۲ تا ۲۳ سالگی که هم‌زمان بارویش دندان است، به‌وسیله دندانپزشک موردبررسی و معاینه قرارداد.
چنانچه مشکل خاصی در ارتباط با این دندان وجود نداشته باشد، نباید اقدام به کشیدن آن نمود. بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل سن ۲۰ سالگی و قبل از آن است زیرا پس‌ازاین سنین، دندان در لثه و فک جا گرفته است و موقعیت آن تثبیت می‌شود و کشیدن آن به‌سختی انجام می‌شود.
کشیدن دندان عقل دارای چه عوارضی است؟
عوارضی که ممکن است، پس از کشیدن دندان عقل با آن مواجه شویم می‌تواند شامل خونریزی‌های شدید، آسیب‌دیدگی اعصاب و نفوذ به سینوس ماگزیلا باشد.
در طی ۲۴ ساعت اولیه پس از کشیدن دندان عقل با عوارضی مانند:
- خونریزی
پس از کشیدن دندان با قرار دادن یک گاز استریل بر روی محل زخم به مدت ۱ تا ۲ ساعت و شستن دهان با آب‌خنک، همچنین خارج نکردن آب درون دهان، پرهیز از خوردن و آشامیدن غذاهای گرم می‌توانید، مانع خونریزی شوید.
برای جلوگیری از خونریزی شدید، می‌توانید از بستنی استفاده کنید و درصورتی‌که خونریزی همچنان ادامه داشت یک گاز تمیز مجدداً بر روی زخم قرار دهید.
- درد
برای جلوگیری از درد، داروهای تجویزشده را در ساعت معین میل نمایید، این داروها اغلب شامل استامینوفن، بروفن و رها فن می‌باشند.
- تورم صورت
برای جلوگیری از تورم صورت در ۲۴ ساعت ابتدای کشیدن دندان بهتر است از کمپرس آب سرد یا غرغره کردن آب سرد استفاده نمایید.
- عفونت
برای جلوگیری از عفونت، دندانپزشک معمولاً از آنتی بیوتک هایی مانند آموکسی سیلین، پنی‌سیلین V و آمپول پنی‌سیلین استفاده می‌کند. برای ممانعت از حمله باکتری‌های دهان به محل زخم در منزل می‌توان از غرغره کردن با دهان‌شویه ضد میکروبی فاقد الکل استفاده نمود. باید دانست که استفاده از دهان‌شویه الکلی باعث سوزش محل زخم می‌شود.
سینوس ماگزیلا چیست؟
سینوس ماگزیلا به حفره بزرگی که در بالای دندان عقل فک بالا واقع‌شده است، اطلاق می‌شود و در برخی موارد با کشیدن دندان، حفره‌ای به قطر ۱ میلی‌متر تا ۱ سانتی‌متر در محل کشیدن دندان ایجاد کند. درصورتی‌که قطر آن کمتر از ۲ میلی‌متر باشد، ناخودآگاه‌ترمیم می‌شود؛ اما اگر قطر آن بیشتر باشد، باید توسط متخصص لثه، فک و صورت به‌وسیله روش Flap آن را ترمیم کرد.
پیشنهاد می‌شود که در سنین جوانی و نوجوانی (رشد دندان عقل و شکل‌گیری فک) با مراجعه به دندانپزشک و تهیه عکس رادیوگرافی از فک و دندان‌های بالا و پایین نسبت به کشیدن یا نکشیدن دندان عقل اقدامات لازم را به عمل آورد؛ زیرا با توجه به رشد نامناسب دندان عقل باعث کج شدن سایر دندان‌ها می‌شود که در آینده‌ای نه‌چندان دور باید از طریق ارتودنسی و پرداخت هزینه گزاف از عوارض جانبی آن جلوگیری به عمل آورد.
با توجه به این‌که با تکامل جمجمه انسان، قوس دندانی کوچک‌تر می‌شود و درعین‌حال تعداد و سایز دندان‌ها تغییر خواهند کرد، به همین علت احتمال نهفتگی دندان عقل نسبت به دوره‌های قبل بیشتر خواهد بود.
آیا رویش دندان عقل نسبت به دیگر دندان‌ها از بی‌نظمی بیشتری برخوردار است؟
معمولاً دندان عقل نسبت به دیگر دندان‌ها به شکل نامنظمی می‌روید. در برخی مواقع محور عمودی این دندان با محور عمودی دندانی مقابل، زاویه‌ای ۹۰ درجه یا بیشتر می‌سازد. در بعضی مواقع امکان دارد، دندان به سمت زبان یا کام یا در مجاورت گونه فرد قرار بگیرد. این بی‌نظمی‌های در زمان رویش دندان عقل همراه با اشکالاتی برای انسان خواهد شد که می‌توان ازجمله این مشکلات به پوسیدگی دندان جلویی، التهاب لثه و درد اشاره داشت.
پدیده اوپرکولوم
در زمان رویش دندان عقل ابتدا یک سوراخ کوچک در لثه ایجاد می‌شود که با بزرگ شدن این سوراخ دندان به‌مرور از بین این سوراخ به محیط دهان راه پیدا می‌کند. این روند در طی چند ماه به طول می‌انجامد تا زمانی که تاج دندان دردهان مشاهده شود، در این مدت سوراخ ایجادشده محل مناسبی برای تجمع باکتری‌ها و وارد شدن عفونت‌ها به بافت لثه می‌باشد. لثه‌ی قرارگرفته بر روی دندان نیمه رویش پیداکرده اوپرکولوم نامیده می‌شود.
برای درمان و مقابله با پوسیدگی دندان در طی این دوران به‌وسیله دستگاه واتر جت دندانی یا آکواجت و واتر پیک، فضای بین لثه و دندان را شستشو می‌دهند تا هر نوع پوسیدگی، التهاب لثه و درد ناشی از آن به حداقل برسد.
قبل از کشیدن دندان عقل چه‌کارهایی باید انجام داد؟
دندانپزشک در برخی مواقع برای بیمار داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک (مترونیدازول یا آموکسی سیلین) مسکن (رها فن، استامینوفن وبروفن) آرام‌بخش (دیازپام) همچنین غرغره کردن دهان‌شویه آنتی باکتریال که حاوی کلرهگزیدین است و همچنین استفاده از آسپرین وارفاین که از داروهای ضد انعقاد خون هستند، تجویز می‌نماید.
بنابراین قبل و بعد از کشیدن دندان با دندانپزشک خود مشاوره انجام دهید تا مدت‌زمان مصرف دارو را بر طبق تجویز دندانپزشک خود انجام دهید.
